Ενα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο

Ινδιάνος Σιάτλ

Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο

Εισαγωγή. Μετά την κατάκτηση της Αμερικανικής ηπείρου οι λευκοί με εξοντωτικούς διωγμούς εξολόθρευσαν τους ντόπιους πληθυσμούς των ερυθρόδερμων (ιθαγενών πληθυσμων της Αμερικής), από τους οποίους ελάχιστοι έχουν απομείνει σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

-           Το κείμενο του σχολικού βιβλίου είναι η απάντηση που έδωσε ο αρχηγός μιας φυλής Ινδιάνων, ο Σιάτλ, στον πρόεδρο των ΗΙΊΑ Φραγκλίνο Πίρς (1853-1857), όταν αυτός ζήτησε να πουλήσουν οι Ινδιάνοι τη γη τους στην κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η επιστολή γράφτηκε γύρω στο 1855, δόθηκε στη δημοσιότητα το 1976 και δημοσιεύτηκε μεταφρασμένη στα ελληνικά το 1977 στην εφημερίδα Το Βήμα..

ΣΤΟΧΟΣ

Η προβολή της αρµονικής σχέσης του ανθρώπου µε τη φύση, από τη σκοπιά µάλιστα κάποιου που παλαιότερα θεωρήθηκε άγριος και απολίτιστος, ενώ σήµερα µας διδάσκει ότι, αν ο δυτικός άνθρωπος αγαπούσε και σεβόταν τη φύση χωρίς να αδιαφορεί γι’αυτή και κυρίως χωρίς να το εκμεταλλεύεται με απληστία, θα είχε αποφευχθεί η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ   ΚΕΝΤΡΑ

Αρµονική σχέση ανθρώπου και φύσης

Σεβασµός του φυσικού περιβάλλοντος Αδιαφορία για το φυσικό περιβάλλον

Σύγκρουση των πολιτισµών

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Το κείµενο του Ινδιάνου Σιάτλ, η απάντηση του στο αίτηµα του προέδρου των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής για την αγορά της γης των Ινδιάνων, προβάλλει την πλήρη διάσταση δύο πολιτισµών γύρω από το ζήτηµα της σχέσης του ανθρώπου µε τη φύση.

Από τη µια, ο πατροπαράδοτος πολιτισµός των Ινδιάνων στηριζόταν στην αρµονική και ισορροπηµένη σχέση του ανθρώπου µε τη φύση, η οποία βασιζόταν στην πεποίθηση ότι η φύση είναι ιερή και απαραβίαστη. Από την άλλη, ο πολιτισµός των λευκών, των κατακτητών της νέας ηπείρου, βασίζεται στην αντίληψη της (υπερ) εκµετάλλευσης της φύσης µε στόχο τη βελτίωση των υλικών όρων της ζωής του ανθρώπου. Ο Ινδιάνος Σιάτλ έχει επίγνωση της αδυναµίας του να προστατεύσει τη γη του, γνωρίζει επίσης ότι το αίτημα για την αγορά της γης είναι μια δικαιολογία και αντιλαµβάνεται ότι η υποταγή των Ινδιάνων στη θέληση των πανίσχυρων λευκών είναι αναπόφευκτη. Αντιτάσσεται όµως στη λογική της βίας µ’ ένα κήρυγµα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σεβασµού της φύσης.

Το κείµενο του Ινδιάνου Σιάτλ µάς ενδιαφέρει, επειδή αποδείχτηκε προφητικό: οι προτροπές του προς τους λευκούς να αγαπήσουν και να σεβαστούν τη γη, σήµερα γνωρίζουµε ότι δεν εισακούστηκαν. Αντίθετα, ο δυτικός πολιτισµός της ανεξέλεγκτης εκµετάλλευσης των φυσικών πόρων και της επιβολής του ανθρώπινου πολιτισµού στο φυσικό περιβάλλον οδήγησε στην οικολογική καταστροφή, τις συνέπειες της οποίας ζούμε καθημερινά .

 Μια οπτικοποιημένη παρουσίαση του μηνύματος του ινδιάνου Σιάτλ σε συνδυασμό με την ποίηση του Ν.Γκάτσου αποτελεί το παρακάτω οπτικοποιημένο υλικο!

Ειδικότερες ερμηνευτικές επισημάνσεις –σχόλια

-θα αφήσει πίσω τον μια έρημο. Ο Ινδιάνος αρχηγός προφητεύει ποια θα είναι τα τραγικά αποτελέσματα της απληστίας με την οποία ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται το περιβάλλον και τα λόγια του επαληθεύονται σήμερα όλο και πιο δραματικά (βλ. παρακάτω, Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος).

- ο ερνθρόδερμος είναι άγριος. «Άγριος» είναι αυτός που ζει κοντά στη φύση (στους «αγρούς»)· η λέξη, που αναφέρεται στο κείμενο τρεις φορές, δεν έχει την υποτιμητική σημασία με την οποία τη χρησιμοποιούμε σήμερα.

- θα βάλω έναν όρο. Στην αρχή ο Ινδιάνος αρχηγός δείχνει ότι ο λαός του είναι ανίσχυρος μπροστά στη στρατιωτική ισχύ των λευκών. Ωστόσο, στην τέταρτη παράγραφο, για να δεχτεί την πρόταση των λευκών, ζητάει εγγυήσεις όχι όμως για την επιβίωση του λαού του αλλά για την καλή μεταχείριση των ζώων της περιοχής και αυτό δείχνει πόσο μεγάλη σημασία δίνει στην ύπαρξη και στην επιβίωση των ζώων. Το ίδιο δείχνουν και άλλα σημεία του κειμένου, στα οποία ο Ινδιάνος υποδεικνύει ότι τα ζώα ο λευκός θα πρέπει να τα "μεταχειριστεί σαν αδέρφια τον ή ταυτίζει την παρουσία των ζώων με την ίδια τη ζωή των ανθρώπων (Μα τι μένει από τη ζωή...) καθώς αυτά μαζί με τα φυτά μοιράζονται την ίδια πνοή με τον άνθρωπο.

-Αν όλα τα ζώα φύγουν από τη μέση, ο άνθρωπος θα πεθάνει από μεγάλη εσωτερική μοναξιά. Η φράση αυτή του κειμένου θυμίζει την ανάγκη που νιώθουν πολλοί σημερινοί κάτοικοι των πόλεων να έχουν στο σπίτι τους κατοικίδια ζώα.

-ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Με τη φράση αυτή ο Ινδιάνος αρχηγός διατυπώνει μιαν ευρεία αντίληψη για το θείο, ενώ σε άλλα σημεία του κειμένου εκφράζονται αντιλήψεις του ειδωλολάτρη Ινδιάνου που ταυτίζονται με βασικές θέσεις της χριστιανικής διδασκαλίας: το κήρυγμα της ισότητας των ανθρώπων και της αγάπης είναι ίδιο με εκείνο της χριστιανικής διδασκαλίας (...το έλεός Του μοιρασμένο απαράλλαχτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς — ο Θεός αγαπάει όλους μας).

-Όταν μαγαρίζεις συνέχεια το στρώμα σου, κάποια νύχτα θα πλαντάξεις από τις μαγαρισιές σου. Χρήσιμο και σχετικό με τα προηγούμενα είναι το τραγούδι των Αυστραλών Midnight oil, "Our beds are burning"!

Η φράση με το γνωμικό και αλληγορικό περιεχόμενο σημαίνει ότι, αν κάποιος βλάπτει συστηματικά κάτι που το χρειάζεται, για να αποκομίσει από αυτή τη στάση του προσωρινά οφέλη, θα έρθει η στιγμή κατά την οποία θα λάβει την «αμοιβή» των ενεργειών του (παράδειγμα: όσοι βλάπτουν το φυσικό περιβάλλον καταστρέφοντας τα δάση δοκιμάζονται από πλημμύρες).

 Ενα απο τα τελευταία παραδείγματα είναι αυτό της Φουκουσίμα! 

Η αντίδραση σ αυτή την κατάσταση , της καταστροφής του περιβάλλοντος, δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη να εφαρμοστεί! Σίγουρα όμως πρέπει να υπάρξει! Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση κάνει ένας μαθητής Γυμνασίου από την Πρέβεζα.  Ο Λουκάς Λελόβας!

ΚΑΝΕ ΑΛΜΑ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΟ (ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ) ΑΠΟ ΤΗ ΦΘΟΡΑ!