ΘΟΥΡΙΟΣ Ρ.ΦΕΡΑΙΟΥ

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ

Θούριος

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Ελευθερία ή θάνατος. Κοινός όρκος και αγώνας των Ελλήνων για την ελευθερία Συλλογική ευθύνη για την τύχη της Ελλάδας.

Ενδεικτικές πληροφορίες για τον Ρήγα.

-    

  Ο Ρήγας Βελεστινλής (ή Φεραίος) γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας το 1757 και υπήρξε πρόδρομος και πρωτομάρτυρας της ελευθερίας.. Ο Ρήγας, πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, πίστευε ότι η μόρφωση είναι εκείνη που δίνει στον άνθρωπο τις ικανότητες για να κερδίσει την ελευθερία του. Εμπνευσμένος από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, οραματίστηκε όχι μόνο την απελευθέρωση των Ελλήνων, αλλά τη συνένωση όλων των λαών της Βαλκανικής για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού και την ίδρυση ενός ομοσπονδιακού κράτους, που θα ήταν οργανωμένο σύμφωνα με τους θεσμούς της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το επαναστατικό κήρυγμα και ο Θούριός[u1]  του, που είχαν μεγάλη διάδοση και απήχηση ανάμεσα στους Έλληνες, καθώς και ο μαρτυρικός του θάνατος, που τον ύψωσε σε ηρωικό σύμβολο θυσίας για τα εθνικά και πανανθρώπινα ιδεώδη, αποτέλεσαν το σάλπισμα και το σπόρο για την Ελληνική Επανάσταση.

Οι αρνητικές επιπτώσεις της σκλαβιάς. Ο ποιητής, αφού επισημάνει τη ματαιότητα της ζωής μέσα στη σκλαβιά (Τι σ'ωφελεί αν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά), καλεί τον κάθε σκλαβωμένο να αναλογιστεί (Στοχάσου) όχι τις δυσκολίες μόνο των κλεφτών αλλά γενικά τα δεινά των σκλαβωμένων πληθυσμών φέρνοντας γνωστά παραδείγματα. Έτσι, όταν υπάρχει σκλαβιά:

Είναι ατελείωτες οι συμφορές των σκλαβωμένων. Θανατώνεται άδικα οποιοσδήποτε, ακόμα και αν έχει κάποιο αξίωμα. Κάθε σκλαβωμένος οφείλει τυφλή υποταγή στον Τύραννο (στο Σουλτάνο και γενικά στην εξουσία του Οθωμανικού Κράτους). Όλοι υφίστανται τη στυγνή εκμετάλλευση του Τυράννου. Σημαίνοντα πρόσωπα, κυρίως Έλληνες αλλά και Τούρκοι (αγάδες- και Τούρκοι και Ρωμιοί) θανατώνονται αδιακρίτως και χωρίς λόγο, ενώ λεηλατούνται και οι περιουσίες τους.

Ο γενικός χαρακτήρας του επαναστατικού κηρύγματος

Στο απόσπασμα αναφέρονται ως παράδειγμα ακόμα και αγάδες (Τούρκοι) οι οποίοι σκοτώθηκαν με άδικον σπαθί αλλά και αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί. Είναι φανερό λοιπόν ότι με το επαναστατικό του κήρυγμα ο Ρήγας δεν απευθύνεται μόνο στους Έλληνες για την απόκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας τους αλλά σε όλους τους σκλαβωμένους στον οθωμανικό ζυγό λαούς, ακόμα και στους Τούρκους που στενάζουν κάτω από τη σκληρή εξουσία και την καταπίεση της σουλτανικής τυραννίας, η οποία τους εκμεταλλεύεται απάνθρωπα. Υπενθυμίζεται ότι ο Ρήγας οραματίστηκε όχι μόνο την απελευθέρωση των Ελλήνων, αλλά τη συνένωση όλων των λαών της Βαλκανικής για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού και την ίδρυση ενός ομοσπονδιακού κράτους (μιας κοινοπολιτείας, της «Χάρτας»), που θα ήταν οργανωμένο σύμφωνα με τους θεσμούς της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Ο όρκος. Γνωρίζοντας καλά τόσο τις ιστορικές συνθήκες όσο και την ψυχοσύνθεση των Ελλήνων, ο Ρήγας προσπαθεί να προβλέψει και να αντιµετωπίσει τους ενδεχόµενους κινδύνους για τον εθνικό αγώνα. Έτσι δίνει µεγάλη βαρύτητα στην ανάγκη εθνικής συσπείρωσης και ενότητας, και καλεί τους πατριώτες να δεσµευτούν µε όρκο για την υπεράσπιση του κοινού αγώνα και της οµόνοιας.

Εχουμε να κάνουμε δηλάδή μ' ένα κάλεσμα και ένα σχέδιο για το συλλογικό καλό.

Ολόκληρο το ποίημα-τραγούδι μπορείτε να το δαβάσετε εδώ.

Μια ωραιότατη μελοποιημένη εκδοχή του μπορούμε να ακούσουμε από το Νικο Ξυλούρη!

Το παρακάτω τραγούδι αποτυπώνει στους στίχους και στη μουσική του, την ένταση και τη συλλογικότητα της προσπάθειας που ήταν αναγκαία εκείνη την εποχή για την επίτευξη του στόχου....

---

 [u1]Είναι το ορμητικό πατριωτικό τραγούδι που έχει σκοπό να προκαλέσει ενθουσιασμό και έξαρση και να προτρέψει σε πολεμικό αγώνα.